Iaz, Donostiako Zinemaldiaren jaialdian Urrezko maskorra irabazi zuen "Los lunes al sol" filmak. Film honetan aztergai hauek ditugu: batetik, egungo gizarte eta ekonomiaren alderdi ezberdinak, eta bestetik, giza harremanetako alderdirik hunkigarrienak, arruntenak eta berezkoak.

Argazkia: http://www.loslunesalsol.com

Dagoeneko, mende berri bati hasiera baino ez diogu eman baina, nazioarteko ekonomia globalizatuaren ondorioz izugarria da langabetuen gorakada. Mundu mailan, bistan da, interes ekonomikoengatik gure bizimodu arrunta baldintzatua dagoela eta non nahi jasaten ari dira merkatuaren liberalizazioak ezarrita, aldaketa bortitzak eta kaltegarriak. Horrela, merkatuaren legeak jarraiki, "La Naval" untzigintza itxieraren ondorio latzak dakarzkigu gogora film honek. Arazo larriak sortzen ditu enpresa itxiera honek pertsonengan eta langileengan. Gizarte konpetitibo honetan, langabetuak, lan mundutik baztertutako pertsonak behartsuak, arbuiagarriak eta gaitzesgarriak dira.

Argazkia: http://www.loslunesalsol.com

Dena dela, egoera beltz honen aurrean irtenbide baliotsuak, ia ezinezkoak, bilatzen dira, film honetako langabetuen elkarbizitzan. "La Naval" kide aktoreek, gizaki orok behar dituen oinarrizko eskubideak aldarrikatzen dituzte gizalegez. "Santa" eta bere lankideek ez dute onartzen gizarte honetako gehiegikeriak halabeharrez. Horrexegatik, gizarte "erosoegi" baten aurrean, kaleko farola berriro ere txikitu ahal dezakete langabetuek nahiz eta, beraiek giza balore eta jarreretan leial eta zintzo ohi jokatu. Izan ere, gizartearen parte handi bat noraezean dabil kaitik urrun transbordadore (aldauntzi) batean gizarte konpetitibo honetatik aldendurik. Egun, trebezi eta ezagutza zehatz batzuk eta espezializatuak betetzen dituzten langileek, lanposturen batetan iraungo dute errazago, baina orokorrean, giza baloreak eta jarrera egokiak ez dira horrenbeste kontuan hartuko, hala nola: elkarrekiko errespetua, solidaritatea, duintasuna, tolerantzia,..eta abar. Beraz, lan eskaintza kalitatea gero eta eskasagoa izanik, kili-kolo egoerako lanpostuak eta horien lan-baldintza kaxkarrak nagusitu dira non nahi. Egoera honetatik irteteko gizarte berrantolaketa eta berdinzale baten aldeko ahaleginak egitea behar-beharrezkoa da. Berriro gizakien artean elkarbizitzarako arauak ezarri eta ez, inoiz ez ahaztu Amador, Santaren aspaldiko laguna, izan ere, lagun talde batean giza-eskubideak aldarrikatuz langabetuen atsekabea errazago gainditzen da eta.

Izan ere, gizartearen parte handi bat noraezean dabil kaitik urrun transbordadore (aldauntzi) batean gizarte konpetitibo honetatik aldendurik. Argazkia: http://www.loslunesalsol.com

Alabaina, langabetuen bizi baldintza gordinei ez ikusiarena egiten dion pasotismoa nagusitzen doa. Gizarte lehiakor honetan, soilik gizaki konpetitiboek arrakasta lortzen dute, eta gainontzekoek zaila ikusten dute beraien egoera kaskar horretatik ateratzea. Aberats eta pobre gizakien arteko ezberdintasunak gero eta larriagoak izaten dira, hain zuen, "inurri" izaerako pertsonek, lan etekinik handiena beraientzat bakarrik atera eta gorde nahian, langile porrokatuak dira, lehiakorrak, eta beraien nahikeriari begira atsedenik hartu gabe dihardute. Ondo-ondoan gaineko izaki ororentzat, "txirrita" bezalakoentzat adibidez, eskura egon daitezkeen lehengaiak agortzen ari direlarik.

Argi dago, "Ongi Izatea"ren zoriona, guztion desira eta nahia dela; hala ere, gutxi batzuek aukera dute opor garaian atseden garestia ordaintzea edozein kostaldeko toki turistikoren batean. Behar konsumista hauek direla medio, aldaketa gogorrak jasango dituzte hainbat kostaldeko gunek, Santaren kostaldeko herriak besteak beste. Makroekonomiak, gupidarik gabe, hainbat familiak kale gorrian utzita diru etekinak bapo handituko ditu bere poltsikoetan.......eta oheratze garaian azaldu nahi dio Santak umeari bizitza honetako ipuina, era honetan: langabetuentzat, Santarentzat, urte osoko egun guztiak, igande egunak dira, eta lanik egin gabe, "Los lunes al sol", bizitzea "txirrita" baten antzean egotea da.

Kaleratutako langileek oso zaila ikusten dute berriz lan munduan sartzea, zaharkitu bai dira beraien ahalmenak eta edozein lanerako. Argazkia: http://www.loslunesalsol.com.

Alabaina, komunikabidetan egoera honen berririk ez dago, horietan "pelotazo" kultura baino ez da zabaltzen. Komunikabideek pertsonengan neurriz kanpoko irudimena eragiten dute, adibidez, lehiaketaren batean parte hartuta aberatsa eta ospe handiko pertsona izatea. Hala ere, Santa eta bere lagunek mass-mediari kritika eginez parra gurea sortarazten digute. Arazo larrietaz inor ez du kexarik azaltzen eta gobernuak ere ez du horietan esku hartzen. Interesa pribatuak gero eta boteretsuagoak ditugu gizartearen erregulazio gabe honetan, aldiz, gizakien bizi-kalitatea arrisku egoeran dagoela nabarmena da. Alegia, kaleratutako langileek oso zaila ikusten dute berriz lan munduan sartzea, zaharkitu bai dira beraien ahalmenak eta edozein lanerako: gazteak, itxura onekoak eta ongi prestatuak nahi dituztela eta........amets gaizto bat bihurtzen da beraientzat lanen bat bilatzea.