Jose Maria Agirre, “Xabier Lizardi”, idazlea 1933ko martxoaren 12an hil zen Tolosan

Iturria: Lur Hiztegi Entziklopedikoa

	Xabier Lizardi.

«Xabier Lizardi» Euskal idazlea (Zarautz, 1896 - Tolosa, 1933). Hamar urte zituela, Tolosara aldatu zen familia eta han hasi zen berreskuratzen erdi galdua zuen euskara. 1916an Bilboko «Euzko-Deya»n idazten hasi zen Zarauztar Sabin eta Samaiko Zulo izengoitiaz izenpetuz bere lanak. Urte bat geroago (1917) Zuzenbide ikasketak amaitu zituen Madrilen. «Perot» fabrikako kudeatzailea (1923). Arrasaten 1927an ospatu Euskeraren Egunean nabarmendu zen, lehen aldiz Xabier de Lizardi izengoitia erabiliz. Euskararen aldeko ekintzaile nekagaitz agertu zen: euskarazko egunkari baten argitaratze asmoa landu zuen; Larramendiren ohoretan egin ziren literatur jaiak antolatu zituen eta ekinaldi askotako lankidea izan zen (Errenteriko Euskeraren Eguna, Segurako Ume Euskaldunaren Eguna, Bergarako Euskeraren Eguna, «Kirikiño» Sariaren antolakuntza, etab.). «Euskaltzaleak» elkarteak, Lizardi bazkide zuela, sakabanatuta zeuden olerkariak bildu nahirik, Euskal Poesiaren Eguna antolatu zuen Errenterian Luis Jauregiren omenetan (1930). Bertan esku hartu zuen Lizardik hiru poesia aurkeztuz. Hurrengo urteko ekitaldirako, Tolosan Emeterio Arreseren ohoretan burutua, Urte-giroak ondu zuen, «Lizardiren obrarik garaiena» (Aitzol). 1932an Biotz-Begietan, olerki bilduma ospetsua, eta bi antzerki lan, Laño ta izar eta Bi aizpak argitaratu zituen. Urte berean «Kirikiño» Saria irabazi zuen Etxe barne bizia izeneko artikuluarengatik. Hil ondoren Lizardiren beste liburu bat plazaratu zen: Umezurtz-Olerkiak (1934). Urte berekoa da Itz Lauz izeneko artikulu bilduma. Geroago, 1953, Ezkondu ezin zitekeen mutilla antzerki lana agertu zen. Gerraurreko olerkari lirikorik behinena izadiaren izadi edertuaren olerkaria izan zen. Lizardiren prosa haren poesia bezain orijinala da. Itz Lauz izeneko bilduman lehen mailako idazle, estilo pertsonal eta moderno baten jabe ageri da.

Joani Batista Lertxundi Elizalde 1908ko martxoaren 11an jaio zen Ziburun

Iturria: Lur Hiztegi Entziklopedikoa

	Joani Batista Lertxundi Elizalde.

Lapurdiko idazlea (Ziburu, 1908). Belokeko abatetxe beneditarreko fraidea. Siriera eta sirierazko liturgia kantak aztertu zituen eliz ikasketak amaitu ondoren. Euzko Yakintza, Aintzina, Othoizlari, Gure Herria eta Editions Ezkila aldizkarietan eman zituen argitara lan garrantzitsuenak. Obra nagusiak: Kantikak (1948), Irakurgaiak nola kanta (1964) eta Plaidoyer pour une liturgie bilingue basco-latine à l’usage des paroisses (1947). Iratzeder olerkari beneditarrarekin batera Meza nausia, Sainduen Litaniak, Besta Berriko Meza, Salbatore eta Salmoak idatzi zituen.

Elise Cestac nace en Baiona el 14 de marzo de 1811

Fuente: Enciclopedia Auñamendi

Elise Cestac.

Sor Marie Madeleine. Cofundadora y primera Superiora de la «Congregation de Servantes de Marie», nacida en Baiona el 14 de marzo de 1811. Hija de Dominique y de Jeanne y hermana del P. L. E. Cestac. Colaboró con su hermano en la fundación del «Orphelinat» en 1836 para los niños bayoneses pobres y sin parientes. Fue nombrada Superiora por el obispo de Bayona Mgr. Lacroix al fundarse la Congregación el 6 de enero de 1842, día en que se recibieron los primeros votos de las siervas. Bajo su dirección la Orden se dedicó a una entrega total a los huérfanos y pobres en medio de luchas, sufrimientos y persecuciones de la ley francesa. Las siervas de María, aleccionadas por el ejemplo de Elise crearon escuelas de enseñanza, formación moral y profesional de los huérfanos y de los acogidos al «Refuge» fundado en 1837 en una granja abandonada. Su vida es la de un alma fuera de serie, delicada y de firmísima voluntad, entregada de lleno al trabajo, la oración y el apostolado personal. Falleció Elise el 17 de marzo de 1849.