Julio de Urquijo Ybarra idazlea 1871ko apirilaren 3an jaio zen

Iturria: Lur Hiztegi Entziklopedikoa

	Julio de Urquijo Ybarra. Argazkia: armiarma.com

Bizkaitar idazle eta euskaltzalea (Deustua, 1871 - Donostia, 1950). Deustuan, Jesusen Lagundiaren ikastetxean, eta Salamancan egin zituen Zuzenbide ikasketak. Donibane Lohizunen eta Donostian bizi izan zen batez ere. Familia karlista batean jaio zen, eta, gazte garaian, Karlos VII.aren laguntzaile ibili zen urte askoan. Bi aldiz izan zen diputatu Madrilgo Legebiltzarrean, 1903an eta 1931an. Azken aldi horretan Alderdi Tradizionalistaren ordezkari hautatua izan zen, eta «Minoria Vasca» izeneko taldean aritu zen lanean, EAJrekin batera. Baserriz baserri eta zokoz zoko ibili zen liburu zaharren bila eta bere bizitzaren bukaeran euskal liburutegi aberatsa izatera iritsi zen. Haren liburutegia Diputazioaren Mitxelena Kulturunean gordetzen da gaur egun. 1905ean, Zarauzko frantziskotarren komentuan aurkitu zituen Joanes Etxerri Sarakoaren eskuizkribuak, eta bi urteren buruan 1907an, argitaratu zituen. Urte hartan bertan Revista Internacional de Estudios Vascos (RIEV) aldizkaria sortu zuen, ordu arte, nahasian, zehaztasunik eta metodo zientifikorik gabe ibili ziren euskal ikerketei oinarri sendoa jarri ziena. Aldizkari hartan idatzi zuten garai hartako euskal idazle eta ikerle nagusiek, frantsesez, gaztelaniaz, alemanez eta euskaraz. Urquijok berak argitaratu zituen euskal klasiko asko aldizkari hartan: Etxepare, Axular, Tartas, Sauguis, J.M. Zabala, Añibarro, Oihenart, etab. 1919an El refranero vasco. Los refranes de Garibay argitaratu zuen, eta 1925ean Un juicio sujeto a revisión. Menéndez Pelayo y los Caballeritos de Azcoitia liburua. Bestalde, RIEV aldizkarian barrena, ezin konta ahala artikulu eta bibliografia oharrak argitaratu zituen.

El arquitecto Luis Jesús Arizmendi Amiel nace el 4 de abril de 1912

Fuente: Enciclopedia Auñamendi

Arquitecto guipuzcoano nacido en San Sebastián el 4 de abril de 1912. Graduado en 1936 en la Escuela Superior de Arquitectura de Madrid, se doctora en 1961. Arquitecto escolar adscrito al Ministerio de Instrucción Pública (1936), entre 1937 y 1943 proyectó y construyó aeródromos para el Ministerio del Aire.

En 1941 fue nombrado Arquitecto municipal de San Sebastián y cuatro años más tarde, de la Caja de Ahorros Municipal. Desde 1948 hasta 1968 fue director de los Servicios Técnicos de Arquitectura donostiarras. Autor de numerosos edificios públicos, deportivos y sobre todo, educativos. Como urbanista, fue autor del Plan Director de la Ciudad de San Sebastián de 1959 y realizó numerosos estudios sobre defensa de cascos urbanos, circulación viaria, parques y jardines, estacionamientos y limitación de crecimiento de ciudades.

Fue asimismo Delegado español (1962) en la Comisión de Ejercicio Profesional de la Unión Internacional de Arquitectos, miembro del Comité Ejecutivo de la misma (1967) y Segundo Vicepresidente (1969); miembro honorario del Instituto Americano de Arquitectos de Washington (1972). Fallece en 1981.

Jose Maria Iparragirre Balerdi 1881ko apirilaren 6an hil zen

Iturria: Lur Hiztegi Entziklopedikoa

	Jose Maria Iparragirre Balerdi. Argazkia: armiarma.com

Gipuzkoar kantari eta olerkaria (Urretxu, 1820 - Itsaso, 1881). Zerainen egon zen haur garaian, osaba baten etxean, gaztelania eta gramatika ikasten, eta Gasteiza bidali zuten, hamaika urte zituela, apaiz ikasketak egiteko. Hamahiru urte zituela, Madrila joan zen familiarekin batera, eta hango jesuiten ikastetxe batean egon zen zenbait hilabetez, Lehen Karlistada hasi zen arte. 1834an etxetik alde egin eta, Euskal Herrira itzuli ondoren, Gipuzkoako batailoi karlista batean soldadu izan zen. Gerra garaian hasi zen gitarra jotzen, kantari eta bertsoetan. 1835ean zauritu zuten Arrigorriagako guduan eta Karlos erregegaiaren soldadu zaindari izateko hartu zuten ondoren. Bergarako Hitzarmena onartu ez eta Frantzia aldera jo zuen 1839an eta frantsesa ikasi zuen ondoko urteetan. 1848. urteko iraultzan parte hartu zuen; agi denez La Marseillese ereserkia kantzatzen zuen barrikaden artean, eta Napoleon III.aren gobernuak Frantziako lurraldetik kanpo ezarri zuen, arriskutsua zela eta. Suitzan, Italian eta Alemanian barrena ibili ondoren, Londresa iritsi zen 1851an, eta han egon zen 1853an Hego Euskal Herrira itzultzeko baimena eman zioten arte. Urte hartan ondu zuen bere Gernikako Arbola ospetsua eta euskaldunak bildu ohi ziren Madrilgo San Luis ostatuan kantatu zuen lehenbizikoz kanta hura. Iparragirreren ihardunari guztiz arriskutsua iritzi zioten Espainiako gobernari liberalek eta berriro egotzi zuten estatutik 1855ean. Ameriketara jo zuen orduan eta Buenos Airesen ezagutu zuen emakume gipuzkoar batekin ezkondu zen han. 1878an itzuli zen Euskal Herrira eta omenaldi asko egin zizkioten arren, guztiz pobre bizi izan zen hil zen arte. Iparragirre historiako euskal kantari ezagunena eta kantatuena izan da. Bere Gernikako Arbola kantuak hego eta iparraldeko euskaldunen ereserki itxura hartu zuen berehala eta horrela jarraitu du XX. mendean ere. Bestalde, guztiz ezagunak dira Iparragirreren beste kanta asko: Ume eder bat, Zibillak esan naute, Gitarra zartxo bat da, Nere etorrera lur maitera, Ara nun diran, Nere andrea eta abar.