Mariano Izeta Elizalde 1915eko uztailaren 14an jaio zen Elizondon
Iturria: Lur Hiztegi Entziklopedikoa
| |
 |
| Mariano Izeta. |
Nafar idazlea eta Baztango hizkuntzaren eta ohituren sustatzailea (Elizondo,
Baztan, 1915). 1957. urte ezkeroztik
Zeruko Argia, Herria, Arantzazu, Diario
de Navarra eta beste agerkari askotan eman ditu argitara bere artikuluak.
Dirua Galgarri polizia eleberria plazaratu zuen 1962an eta
Nigarrez
sortu nintzan eleberria 1971n.
Xorroxin Baztango irratian laguntzaile
eta gazteei dantzak irakasten ibilia da. Euskaltzain urgazlea izan zen.
Antonio Karmelo Urrestarazu Landazabal, Umandi, 1902ko uztailaren 16an jaio zen Araian
Iturria: Lur Hiztegi Entziklopedikoa
| |
 |
| Umandi. |
Arabako irakasle eta gramatikalaria (Araia, 1902 - Gasteiz, 1993). 1919an
hasi zen euskara ikasten. Gerra zibilean gudari talde batekin ibili zen, harik
eta Santoñan atxilotu zuten arte. Hiru urte pasatu zituen kartzelan.
1953an Parisa joan zen erbesteratua eta, han, Eusko Jaurlaritzan aritu zen
lanean. Euskaltzain urgazlea izan zen eta
Euzko Gogoa, Euzko Deya, Egi
Billa, Alderdi, Herria, Euzko Gaztedi eta
Azkatasuna agerkarietan
eman zituen argitara lan aipagarrienak. Parisko
Euskal Kulturaren Alde
erakundeko idazkaria izan zen 1962. urteaz geroztik. Bere lan nagusia euskara
irakastea izan zen, eta hartarako metodoak argitaratu zituen. Obra nagusiak:
Bizkaierazko aditz-erak (1955);
Gramática Vasca (1955),
gerra ostean argitaratu zen lehen euskal gramatika;
Aurreruntz. Porvenir,
Euskel-betekizunak (1977); eta
Gentza bearrean izeneko eleberria.
Irazkintza ikastoletarako aldizkaria sortu zuen Baionan, 1966an,
urte bete iraun zuena. Hil aurretik
Euskal Gogo Iztegia izeneko hiztegi
ideologiko batean ari zen lanean.
Pedro Viteri Arana nace el 18 de julio de 1833 en Arrasate
Fuente: Enciclopedia Auñamendi
 |
|
| Pedro Viteri Arana. |
Filántropo guipuzcoano nacido en Arrasate-Mondragón
el 18 de julio de 1833, de padre alavés y madre mondragonesa. Niño
aún, su familia se establece en Bayona (Laburdi) cuyo Liceo frecuenta.
A continuación asiste a un colegio británico. De joven conoce
las principales capitales europeas y vive en París. Casa con una dama
inglesa, Celina Voody y Bland, en 1874. Con 60 años se establece en
Biarritz. Es la década final del siglo y decide visitar otra vez Gipuzkoa
(1893). De ésta y de la visita de 1899 surge su idea de contribuir
a mejorarla. En Arrasate costeó el edificio del Juzgado Municipal erigido
en lo que fuera casa de Esteban de Garibay. Al fallecimiento de su padre (1847)
y de su hermano entró en posesión de la fortuna familiar que,
en consonancia con sus ideales filantrópicos, empleó de lleno
en erigir centros de enseñanza. El primero lo levantó en su
villa natal en 1902 con una fundación para el sostenimiento del mismo.
Le siguieron los de Hondarribia, Errenteria, Pasai Donibane y Pasai Antxo,
Irun, Donostia (1905), Aretxabaleta, Hernani y Urnieta. Murió en Biarritz
el 21 de mayo de 1908. Su villa natal le levantó un monumento, obra
de Piqué, Molina y Riu, que fue inagurado en 1911. El Ayuntamiento
de San Sebastián, a cuyo instituto había regalado un lote de
libros y un gabinete experimental, le nombró en 1906 hijo adoptivo
y le dedicó en 1931 la Plaza de la Iglesia, donde se halla su escuela,
en el barrio de Gros.
