Francisco Xavier Munibe Idiaquez 1723ko urriaren 23an jaio zen
Iturria: Lur Hiztegi Entziklopedikoa
|
|
Francisco Xavier Munibe Idiaquez. |
(Peñafloridako kondea deitua). Gipuzkoar idazlea, kultura gizona eta
musikaria (Azkoitia, 1729 - Bergara, 1785). Felipe IV.a erregeak 1635ean sortutako
Peñaflorida etxeko zortzigarren kondea izan zen. Azkoitiko jesuitekin
egin zituen lehen ikasketak; 1742tik aurrera, Okzitaniako Tolosan zientzia ikasketak
egin zituen, betiere Frantziako entziklopediazaleen haritik. 1747an aita hil
zitzaion, eta Azkoitira itzuli zen. Hurrengo urtean, Areizagako baroiaren alaba
Maria Josefa Areizagarekin ezkondu zen. Aitarengandik jaso zituen tituluak eta
maiorazkoak: Apraiz etxekoa, Insaustitarrena eta Munibetarrena, besteak beste.
Ezkonberriak Insausti jauregian bizi izan ziren 1767. urtea arte. Peñaflorida
kondea oso ezaguna izan zen, eta kargu politikoak izan zituen, Azkoitiko alkate
izan zen, esaterako, 1747-1748. urteetan, eta berriz 1755ean eta 1765ean. Gipuzkoako
Ahaldun Nagusi izan zen 1746, 1750, 1754, 1758 eta 1761. urteetan, eta 1758an
diputatu Madrilgo gorteetan. Bestalde, solasaldi batzuk antolatzen zituen bere
etxean, eta bertara biltzen ziren probintziako aitonen semeak eta jakituria
handiko gizonak, hasieran gizarteko gaiez hitz egitera, eta geroago baita ere
zientzia gaiez, literaturaz, filosofiaz eta historiaz. «Azkoitiko zalduntxoak»
izena jarri zitzaien. Igandeetan musika eta antzerki lanak egiten zituzten.
Garai hartakoak dira Muniberen musika lanak:
Irten ezazu, Adio provintziya,
Aita gurea, oraindik ere Azkoitian kantatzen direnak. 1764an, Bergaran
jokatu zen eta urte berean argitaratu
El borracho burlado opera komikoa
(kantuak euskaraz eta gainerakoa gazteleraz). 1762an Azkoitian argitaratu zen
Gavonsariac izeneko artzain opereta Gabon Gauerako; Luisa de la Misericordia
izeneko emakume batek sinatua da, baina, uste denez, izen hori Peñaflorida
kondearen ezizena da. n
ik. Euskal Herriaren Adiskideen Elkartea.
Jose Markiegi Olazabal idazlea 1936ko urriaren 25ean hil zen Oiartzunen
Iturria: Lur Hiztegi Entziklopedikoa
|
|
Jose Markiegi Olazabal. |
Gipuzkoar idazlea eta itzultzailea (Deba, 1895 - Oiartzun, 1936). Comillaseko
(Santander) apaizgaitegian ikasketak egin ondoren Aprikano (Araba) eta Arrasaten
izan zen apaiz. Itzulpen nagusiak:
Mixio-eskuliburua (1931, Manual
de Misiones),
San Luis’en bizitza (La vida de San Luis, Herrera
y Oriaren obratik euskaratua, 1932),
Txerren zubiko gertaria (La farce
du Pont du diable, H. Gehonen obratik euskaratua, 1934) eta
Eriotz
bide (Todes Heg, P. Humperten obratik euskaratua, 1935).
Jaungoiko-Zale,
Argia eta
Yakintza agerkarietan eman zituen argitara lan
aipagarrienak. Espainiako gerra zibila hasi bezain laster, frankistek atxilotu
eta fusilatu egin zuten Oiartzunen 1936ko urriaren 24an.
Pilar Careaga y Basabe, ex alcaldesa de Bilbao, nace el 26 de octubre de 1908
Fuente: Enciclopedia Auñamendi
Alcaldesa de Bilbao nacida en Madrid, aunque oriunda de
Bilbao, el 26 de octubre de 1908. Ingresó en la escuela de Ingenieros
Industriales de la Facultad Central de Madrid, siendo la primera mujer en
obtener el título (1929) en España. Contrajo matrimonio con
Enrique de Lequerica y Erquicia. Fue procurador en Cortes y presidente de
la Comisión de Trabajo de Protección del Medio Ambiente. Designada
Presidenta de Templos Parroquiales de Bilbao desde 1959, Presidenta fundadora
de la Junta de Damas de la Asociación de Lucha contra el Cáncer,
Vicepresidenta de la Junta Diocesana de Peregrinaciones y (1964) Consejero
Provincial del Movimiento y Diputado Provincial, presidiendo desde entonces
la Comisión de Beneficencia y Obras Sociales de la Corporación.
Fue, además, Vicepresidenta 2.ª de la Comisión Interparlamentaria
de las Cortes Españolas y Vocal de la Comisión del Plan de Desarrollo
Económico y Social. Posee la Cruz del Mérito Militar Roja, la
Medalla de Campaña, la Medalla de Sufrimientos por la Patria, la Gran
Cruz -de Sanidad, la Gran Cruz de Beneficencia de primera clase, la Gran Cruz
de la Orden de Cisneros, la Cruz «Pro Ecclesia et Pontífice»,
Medalla de Plata de la Diputación, Medalla de Plata de la Juventud
y Banda de la Orden Civil de Alfonso X el Sabio. Los principales problemas
municipales a los que se enfrentó fueron de tráfico y comunicaciones,
el valle de Asúa, la descongelación de la margen izquierda de
la ría, traída y distribución de aguas, aeropuerto, superpuerto,
etc. Su principal entretenimiento es el mar, siendo patrono de embarcaciones
Baiona-Bayona entre Laburdi y Galicia.