Jean Pierre Duvoisin idazlea 1891ko urtarrilaren 30ean hil zen

Iturria: Lur Hiztegi Entziklopedikoa

Euskal idazlea (Ainhoa, 1810 - Ziburu edo Ezpeleta, 1891). Haurtzaroa Ezpeletan eman ondoren, Larresoroko apaizgaitegian sartu zen, baina hogei urte zituela (1830) apaiz ikasketak utzi zituen. Urte berean hil zitzaion aita, eta haren lanpostuan, aduanan hasi zen lanean. Garai hartan hasi zen Fénelonen Aventures de Télémaque liburua itzultzen eta euskara-frantsesa hiztegi bat prestatzen. Hogeitamar urte zituenetik aurrera Ziburun bizi izan zen, eta euskal literaturari eta historiari buruzko hainbat artikulu idatzi zuen frantsesez Pabeko eta Baionako aldizkarietan. Euskalduna aldizkariko zuzendari ere izan zen. Latina, grekoa, gaztelania eta italiera menderatzen zituen gizon jakituna zen Duvoisin. 1856. urtean hasi zen Bonaparte printzearekin lanean eta Kardaberaz apaiz jesuitaren Aita San Ignacioren Egercicioen gañean afectoac liburua bihurtu zuen lapurterara, Liburu Ederra izenez. Hurrengo urtean Iturriagaren gipuzkerazko elkarrizketak eman zituen lapurteraz (Dialogues Basques, 1857), Bonaparte printzearen bideari jarraiki, 1858an Laborantzako liburua eman zuen argitara, nekazaritzaren inguruko teknikak aita-semeen arteko elkarrizketaren bitartez azaltzen dituen liburua. 1859. urtean aduana-kapitain postua utzi zuen euskal lanetan murgiltzeko. Bardozera erretiratu, eta sei urteren buruan bukatu zuen Bibliaren itzulpena, Bonaparte printzeak gomendaturiko lana (Bible Saindua edo Testament zahar eta berria, 1859-1865, Vulgata-tik eginiko itzulpena). Ondoko urteetan euskal historiari, gramatika eta literaturari buruzko lan ugari burutu zuen eta itzulpen andana polit bat utzi zuen argitaratu gabe (Fénelon-en Aventures de Télémaque eta Fables edo Alegiak; Demostenes-en diskurtso batzuk; Lamennais-en lan batzuk). Kenpis liburuaren itzulpena ere amaitu gabe utzi zuen, baina Haristoy Ziburuko apezak bukatu zuen (Jesu Kristoren Imitazionea, 1896). Cervantes-en Don Kixote obrako pasarte batzuk bihurtu zituen euskarara. Laborantzako liburuaz gainera utzi zuen beste lan bat itzulpen ez zena: Baigorriko zazpi liliak Parisko Revue des Basses-Pyrénées et des Landes delakoan argitaratua 1884ean. Bertan zazpi ipuin biltzen dira egilearen baitatik ateratakoak.

Agustin Pascual Iturriaga Ugalde 1778ko urtarrilaren 31an jaio zer Hernanin

Iturria: Lur Hiztegi Entziklopedikoa

Gipuzkoar pedagogo eta idazlea (Hernani, 1778 - Hernani, 1851). Andoaingo apaizgaitegian eta Oñatiko unibertsitatean egin zituen apaiz ikasketak. 1817. urtean Hernanin eskola bat zabaltzeko baimena lortu ondoren elkarte bat eratu zuen Cayetano anaiarekin eta garai hartan Gipuzkoako musikalaririk onenetakoa zen Manuel Larrarterekin batera. Gramatika (latina, gaztelania, frantsesa) eta kristau dotrina irakasten zituen Iturriagak. Pedagogiari dagokionez, zigor fisikoak kendu zituen eskolan. 1839an, gerra karlista amaitutakoan, Lapurdiko Milafrangan jarri zen bizitzen eta bertan idatzi zituen bere Alegiak euskaraz. Berriro Hernanira itzulita, Arte de aprender a hablar la lengua castellana para el uso de las escuelas de primeras letras de Guipúzcoa obra eman zuen argitara 1841ean. Handik urtebetera plazaratu zituen Diálogos bascocastellanos para las escuelas de primeras letras de Guipúzcoa (Bonaparte printzeak beste euskalkietako itzulpenekin argitaratu zuena, eta 1963an Jolasak izenburupean berriro argitaratua) eta Fábulas y otras composiciones en verso bascongado, dialecto guipuzcoano, con un diccionario basco-castellano de las voces que son diferentes en los diversos dialectos (1884. urtean Ipuiac eta beste moldaera batzuec izenburupean berrriro argitaratua) obrak. Iturriagarenak dira San Inazioren martxa izeneko ereserkiaren hitzak.

Mariano José de Ibargüengoitia y Zuloaga fallece el 31 de enero de 1888

Fuente: Tomás Fernández

El 31 de enero de 1888 falleció en Bilbao el sacerdote D. Mariano José de Ibargüengoitia y Zuloaga, nacido en Bilbao el 8 de septiembre de 1815. Todas las órdenes sagradas las recibió en Roma, alcanzando el presbiterado el 18 de abril de 1840. En Bilbao fue párroco de san Antón desde el año 1858.

Entre su ingente labor cabe destacar el asentamiento de Congregaciones de religiosos y religiosas en Bilbao. Así, a principios de la segunda mitad del siglo XIX, se instalaron en Bilbao las religiosas francesas de Nuestra Señora de la Caridad del Refugio así como las Hijas de la Cruz. En 1871 acogió a la santa gasteiztarra María Josefa Sancho de Guerra y colaboró decisivamente en la fundación e implantación de su Orden (las Siervas de Jesús). Así mismo, colaboró en la edificación del primer convento de los Pasionistas en Deusto.

Con fecha 27 de septiembre de 2003, se celebró en la Catedral del Señor Santiago de Bilbao la ceremonia de apertura del proceso canónico para la beatificación de este insigne sacerdote que falleció en olor de santidad.