Agustin Pascual Iturriaga Ugalde 1851ko martxoaren 30ean hil zen Hernanin

Iturria: Lur Hiztegi Entziklopedikoa

	Agustin Pascual Iturriaga.

Gipuzkoar pedagogo eta idazlea (Hernani, 1778 - Hernani, 1851). Andoaingo apaizgaitegian eta Oñatiko unibertsitatean egin zituen apaiz ikasketak. 1817. urtean Hernanin eskola bat zabaltzeko baimena lortu ondoren elkarte bat eratu zuen Cayetano anaiarekin eta garai hartan Gipuzkoako musikalaririk onenetakoa zen Manuel Larrarterekin batera. Gramatika (latina, gaztelania, frantsesa) eta kristau dotrina irakasten zituen Iturriagak. Pedagogiari dagokionez, zigor fisikoak kendu zituen eskolan. 1839an, gerra karlista amaitutakoan, Lapurdiko Milafrangan jarri zen bizitzen eta bertan idatzi zituen bere Alegiak euskaraz. Berriro Hernanira itzulita, Arte de aprender a hablar la lengua castellana para el uso de las escuelas de primeras letras de Guipúzcoa obra eman zuen argitara 1841ean. Handik urtebetera plazaratu zituen Diálogos bascocastellanos para las escuelas de primeras letras de Guipúzcoa (Bonaparte printzeak beste euskalkietako itzulpenekin argitaratu zuena, eta 1963an Jolasak izenburupean berriro argitaratua) eta Fábulas y otras composiciones en verso bascongado, dialecto guipuzcoano, con un diccionario basco-castellano de las voces que son diferentes en los diversos dialectos (1884. urtean Ipuiac eta beste moldaera batzuec izenburupean berrriro argitaratua) obrak. Iturriagarenak dira San Inazioren martxa izeneko ereserkiaren hitzak.

El 1 de abril de 1906 se edita por primera vez el diario guipuzcoano La región vasca

Fuente: Enciclopedia Auñamendi

Diario guipuzcoano de izquierda que apareció entre el 1 de abril de 1906 al 25 de diciembre del mismo año. Su público fueron republicanos y liberales agrupados en la Liga Foral Autonomista de Guipúzcoa. Su fundador fue el republicano federal Fernando Torralba (1906) y en su Consejo de administración figuraban el republicano Leandro Uranga, el republicano José Trecu, el republicano unionista Tremiño, el federal Tomás Carasa y el republicano Vicente Meque, siendo el factotum ideológico Francisco de Gascue.

Julio de Urquijo Ybarra 1871ko apirilaren 3an jaio zen Deustuan

Iturria: Lur Hiztegi Entziklopedikoa

Julio de Urquijo Ybarra.

Bizkaitar idazle eta euskaltzalea (Deustua, 1871 - Donostia, 1950). Deustuan, Jesusen Lagundiaren ikastetxean, eta Salamancan egin zituen Zuzenbide ikasketak. Donibane Lohizunen eta Donostian bizi izan zen batez ere. Familia karlista batean jaio zen, eta, gazte garaian, Karlos VII.aren laguntzaile ibili zen urte askoan. Bi aldiz izan zen diputatu Madrilgo Legebiltzarrean, 1903an eta 1931an. Azken aldi horretan Alderdi Tradizionalistaren ordezkari hautatua izan zen, eta «Minoria Vasca» izeneko taldean aritu zen lanean, EAJrekin batera. Baserriz baserri eta zokoz zoko ibili zen liburu zaharren bila eta bere bizitzaren bukaeran euskal liburutegi aberatsa izatera iritsi zen. Haren liburutegia Diputazioaren Mitxelena Kulturunean gordetzen da gaur egun. 1905ean, Zarauzko frantziskotarren komentuan aurkitu zituen Joanes Etxerri Sarakoaren eskuizkribuak, eta bi urteren buruan 1907an, argitaratu zituen. Urte hartan bertan Revista Internacional de Estudios Vascos (RIEV) aldizkaria sortu zuen, ordu arte, nahasian, zehaztasunik eta metodo zientifikorik gabe ibili ziren euskal ikerketei oinarri sendoa jarri ziena. Aldizkari hartan idatzi zuten garai hartako euskal idazle eta ikerle nagusiek, frantsesez, gaztelaniaz, alemanez eta euskaraz. Urquijok berak argitaratu zituen euskal klasiko asko aldizkari hartan: Etxepare, Axular, Tartas, Sauguis, J.M. Zabala, Añibarro, Oihenart, etab. 1919an El refranero vasco. Los refranes de Garibay argitaratu zuen, eta 1925ean Un juicio sujeto a revisión. Menéndez Pelayo y los Caballeritos de Azcoitia liburua. Bestalde, RIEV aldizkarian barrena, ezin konta ahala artikulu eta bibliografia oharrak argitaratu zituen.