Jose Antonio Uriarte idazlea 1812. urteko maiatzaren 28an jaio zen

Iturria: Lur Hiztegi Entziklopedikoa

	Biblia edo Testamentu zar eta berria.

Bizkaitar idazle eta itzultzailea (Arrigorriaga, 1812 - Zarautz, 1869). 1829an frantziskotar sartu zen. Labastidan eta Bilbon egin zituen apaiz ikasketak. 1836an apaiz egin zen. Markinan eta Bermeon bizi izan zen batez ere. 1856an Bonaparte printzeak laguntzaile gisa hartu zuen. 1858an, Printzearen mandatuz, San Mateoren ebanjelioa itzuli zuen, Londresen argitaratu zena. Ondoren, Biblia osoaren gipuzkerazko itzulpena egiteko agindu zion printzeak, eta lehenengo hiru liburuak (Genesia, Exodoa, eta Levitikoa) argitaratuak izan ziren Biblia edo Testamentu zar eta berria Aita Fray Jose antonio de Uriartec latiñezco Vulgatatic lembicico aldiz Guipuzcoaco euscarara itzulia izenburupean (1859), Duvoisinen itzulpenarekin aldi berean. Argitalpen osoa eten egin zen, ordea, nahiz eta Uriartek hamar urtetan lana bukatu zuen. Uriarterenak dira halaber: Marijaren illa edo Maijatzeco illa (1850), Jesus Sacramentaduari eta Ama Doncella Mariari Visitac (1856), Iturriagaren Elkarrizketak (1857), Marija Jangoicuaren Amac bere vijotz santu eta garbico Cofradijan sarturik dagozanai iracatzi ta consejuac (1862). Bestalde, aipatu Bibliaren itzulpen osoaz gainera, argitaratu gabeko lan asko utzi zuen, horien artean Poesía Bascongada. Dialecto vizcaíno izeneko kantu bilduma bat, ia gaur egun arte argirik ikusi ez duena. Gutun trukaketa jakingarria gordetzen da Uriarteren eta Bonaparte Printzearen artekoa.

1901. urteko maiatzaren 28an Justo Mari Mokoroa Mujika gipuzkoarra jaio zen

Iturria: Lur Hiztegi Entziklopedikoa

Justo Mari Mokoroa Mujika.

Gipuzkoar idazlea, Balerianoren semea (Tolosa, 1901 - Bilbo, 1991). Eskolapioa. Argia, Euskal Esnalea, Zeruko Argia eta La Voz de Navarra aldizkarietan hasi zen idazten. 1935ean Genio y Lengua, hizkuntza senari buruzko saiakera eman zuen argitara. Espainiako Gerra Zibilaren ondoren, Aire-sur-Adour-era eta, gero, Txilera joan behar izan zuen. Mokoroak euskal literaturaren antologia bat, Gure baratzeko loreak izenekoa, argitaratu zuen Txilen egiten zen Euzkadi aldizkarian. 1955ean Euskal Herrira itzuli zen, eta Bilboko Eskolapioen Ikastetxeko erretore izan zen hiru urtez. 1925ean Campionen El último tamborilero de Erraondo (Erraondo’ko azken danbolinteroa) euskaratu zuen. Arantzazuko Biltzarraren ondoren, Euskara Batuaren auzia agertu zenean, gogor agertu zen batasunaren kontra. De vida o muerte. Operación salvamento (1956) eta Lengua vasca de hoy y de mañana (1971) liburuetan agertu zituen bere arrazoibideak. Baina, hala ere, Justo Mokoroaren lan garrantzitsuena hil aurreko urtean argitaratu zen: Repertorio de locuciones del habla popular vasca -Ortik eta emendik- (1990) izeneko esamoldeen bilduma erraldoia (bi liburukitan).

Máximo Aguirre Ugarte nació el 29 de mayo de 1791 en Bilbao

Fuente: Enciclopedia Auñamendi

	Retrato de Máximo Aguirre por Ignacio Garcia Asarta.

Personalidad vizcaína nacida en Bilbao el 29 de mayo de 1791. Comerciante, se dedicó -siguiendo la tradición familiar- a la exportación de productos de hierro y a la importación de coloniales, bacalao, sardinas y grasas.

Formó su propia casa comercial y diversificó sus inversiones, convirtiéndose en líder -junto con Nicolás Olaguibel- del sector industrial y comercial relacionado con los cereales y su transformación. Invirtió en ferrocarriles. Participó directamente en la fundación de la Compañía de Seguros Marítimos el Lloyd Vascongado (1848), del Banco de Bilbao (1856) y de la Sociedad Bilbaína General de Crédito (1861). Promotor inmobiliario, en 1856 -aprovechando la Desamortización de Madoz- compró al Estado las marismas de Lamiako para su desecación y construcción de un centro de ocio y turismo, Población de baños, siguiendo el estilo de desarrollo de la costa de Biarritz. Parceló los arenales; el proyecto sería seguido por su viuda e hijos.

Liberal, en 1820 formó parte de la Milicia urbana que combatió a los realistas. En 1833, a la entrada de Sarsfield en Bilbao, expulsando a los carlistas, fue nombrado Regidor. En junio de 1836 intervino en la constitución de la “Comisión permanente de Guerra” para la defensa de la Villa. Miembro fundador y primer presidente de la Sociedad Bilbaína (1839), cargo que ocupó de nuevo en 1850.

En abril de 1833 sucede a Francisco Xavier de Ealo como cónsul de los Estados Unidos en Bilbao. Tras su dimisión, es sustituido en mayo de 1861 por Daniel Evans. Alcalde de Bilbao entre enero y diciembre de 1840 y durante 10 días en julio de 1843.

Muere en la anteiglesia de Abando el 22 de marzo de 1863.